Xử lý dứt điểm tình trạng doanh nghiệp đăng ký thứ tự xuất khẩu (XK) ảo, gây khó khăn cho công tác điều tiết phương tiện vận tải chở hàng hóa XK; khảo sát, thống nhất phương án quản lý thuế hoạt động dịch vụ XK hàng hóa đối với tổ chức, cá nhân tại Cửa khẩu Quốc tế (CKQT) Thanh Thủy... Chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Sơn đang được ngành chức năng nỗ lực triển khai. Qua đó, hy vọng sẽ lập lại trật tự trong hoạt động dịch vụ XK, tạo điều kiện thu hút đầu tư vào Khu kinh tế cửa khẩu (KTCK) Thanh Thủy.

Thời gian gần đây, CKQT Thanh Thủy đã trở thành điểm đến hấp dẫn của các doanh nghiệp, tư thương triển khai hoạt động xuất, nhập khẩu (XNK), bình quân mỗi ngày có từ 120-180 xe công - ten - nơ hàng hóa chờ thông quan. Hoạt động XNK sôi động, góp phần quan trọng giải quyết công ăn, việc làm, phát triển các loại hình dịch vụ, tăng thu ngân sách địa phương. Năm vừa qua, thu ngân sách từ hoạt động XNK qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh đạt hơn 200 tỷ đồng; trong đó, số thu thuế XNK lớn nhất thuộc khu vực CKQT Thanh Thủy. Những tháng đầu năm nay, hoạt động XNK hàng hóa có nhiều tín hiệu tích cực, từ chính sách điều tiết phía nước bạn Trung Quốc nên lượng hàng chuyển cửa khẩu từ các địa phương khác về tỉnh ta tăng đột biến, các xe chở hàng chờ thông quan xếp dài hàng km dọc đường dẫn vào khu vực làm thủ tục thông quan.

Hàng chục phương tiện xếp hàng, chờ thông quan dọc tuyến đường dẫn lên khu vực CKQT Thanh Thủy.

Xuất phát từ thực tế trên, hoạt động dịch vụ XNK hàng hóa tại CKQT Thanh Thủy thời gian gần đây có chiều hướng diễn biến phức tạp, tình trạng mua, bán note (thứ tự) XK diễn ra công khai, ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp làm ăn chân chính. Hành động cạnh tranh không lành mạnh đã gây nhiều bức xúc, có trường hợp “nói chuyện” với nhau bằng dao, gậy... ảnh hưởng lớn đến chủ trương thu hút các thành phần kinh tế đầu tư vào Khu KTCK Thanh Thủy. Ông V.Q.T, Giám đốc Công ty T.D, doanh nghiệp chuyên làm dịch vụ XNK tại Thanh Thủy cho biết: Từ năm 2016 đến nay, hàng hóa XNK phía Cửa khẩu Lạng Sơn bị ách tắc, một số mặt hàng như quả Thanh long tươi đã chuyển về CKQT Thanh Thủy xuất hàng. Trên thực tế, phía Cửa khẩu Thiên Bảo (Trung Quốc) đưa ra mức nhập khẩu hàng hóa khoảng 100 xe/ngày, trong khi đó, hàng từ các nơi chuyển về CKQT Thanh Thủy tương đối nhiều, dẫn đến tình trạng ách tắc thường xuyên xảy ra.

Giám đốc Công ty T.D cho biết thêm, giải quyết tình trạng ách tắc hàng hóa, Ban quản lý (BQL) Khu Kinh tế đã đưa ra giải pháp, xếp thứ tự các đơn vị làm thủ tục XK (xếp note), mỗi doanh nghiệp được cấp một số thứ tự làm thủ tục cho một xe hàng. Tính đến thời điểm hiện tại, khu vực CKQT Thanh Thủy chỉ có 12 doanh nghiệp làm dịch vụ XNK thường xuyên có hàng hóa, nhưng bình quân mỗi ngày có trên 100 đầu mối đứng ra lấy số thứ tự. Việc đua nhau mở mã số thuế để đăng ký thủ tục đã dẫn đến tình trạng tranh cướp hàng hóa, bạn hàng, mua bán note, gây mất an ninh trật tự, ổn định tại khu vực cửa khẩu.

Cùng chung tâm trạng lo lắng trên, bà N.T.H, Giám đốc Công ty XNK Q.A có trụ sở tại Khu KTCK Thanh Thủy cho biết: Việc xếp note đã tạo cơ hội cho tư thương, cá nhân không hàng hóa XK, nhưng vẫn đăng ký xếp thứ tự. Vì vậy, việc xếp note làm thủ tục của các doanh nghiệp không còn theo trật tự như trước, nhiều cá nhân, tư thương lợi dụng chính sách để trục lợi, gây thiệt hại cho các đơn vị có hàng hóa XNK thực sự. Trên 100 doanh nghiệp đăng ký xếp thứ tự XK tại khu vực CKQT Thanh Thủy, nhưng đó chỉ là những cá nhân mở tờ khai hải quan XNK hàng hóa. Chỉ cần đóng 1 triệu đồng/năm, một người sẽ được mở một mã số thuế cá nhân đăng ký XNK và họ không phải kê khai nộp thuế như doanh nghiệp, như vậy Nhà nước sẽ thất thu thuế nội địa. Còn những doanh nghiệp có nhiều hàng hóa, thường xuyên bị tồn đọng, ảnh hưởng uy tín làm ăn với đối tác nước ngoài, nhiều khi lượng hàng tồn dài ngày, buộc phải chuyển cửa khẩu.

Trao đổi với phóng viên, đại diện lãnh đạo BQL Khu Kinh tế khẳng định, tỉnh ta luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, tư thương triển khai hoạt động XNK hàng hóa qua các cửa khẩu. Thời gian gần đây, có nhiều đầu mối tham gia đảm nhận vai trò dịch vụ XNK tại khu vực CKQT Thanh Thủy thực sự là tín hiệu đáng mừng. Chúng ta không ngại 100, 200 hoặc nhiều hơn nữa doanh nghiệp, tư thương làm đầu mối, dịch vụ XNK hàng hóa. Điều quan trọng ở đây, cơ quan Nhà nước phải thường xuyên nghiên cứu, đề ra phương pháp quản lý sao cho bắt kịp diễn biến thực tế, đảm bảo mọi thành phần kinh tế được đối xử bình đẳng, khuyến khích mọi người yên tâm làm ăn, mạnh dạn đầu tư vào khu vực này.

Theo ông Chu Hồng Vinh, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ, tư vấn và hạ tầng (BQL Khu Kinh tế): Trước đây, phương pháp quản lý chưa theo kịp tình hình thực tế nên mới xảy ra tình trạng mua, bán note giữa các doanh nghiệp, tư thương. Qua theo dõi cho thấy, hiện có hơn 10 doanh nghiệp làm đầu mối dịch vụ XNK hàng hóa, trong mỗi đầu mối lại lập ra khoảng chục hộ cá thể núp bóng công ty đăng ký số thứ tự xếp hàng. Đơn cử như, nhóm Công ty T.D quản lý 15 hộ cá thể, nhóm Công ty B.S.H có 10 hộ, nhóm Công ty Q.A nắm trong tay 14 hộ cá thể, nhóm Công ty M.Q có 9 hộ... nên có thời điểm đã gây ra tình trạng lũng đoạn hoạt động dịch vụ XNK hàng hóa.

Giải quyết tình trạng này, BQL Khu Kinh tế đã xây dựng quy trình cấp số cho phương tiện vận chuyển hàng hóa XK qua CKQT Thanh Thủy. Theo đó, các tổ chức, cá nhân vận chuyển hàng hóa XK phải đăng ký số lượng phương tiện trước 17h cho hàng đi ngày hôm sau, kèm theo tờ khai hải quan lô hàng tại bốt thu phí Trung tâm Dịch vụ, tư vấn và hạ tầng. Căn cứ danh sách đăng ký phương tiện XK được cấp số, Trung tâm sẽ thông báo công khai cho các doanh nghiệp biết để thực hiện. Trường hợp hết thời gian thông quan trong ngày, nhưng những xe đã làm thủ tục xuất cảnh còn tồn, sẽ được ưu tiên thông quan đầu giờ làm việc ngày hôm sau, không cần cấp lại số. 

Mới đây, tại hội nghị sơ kết quý I của BQL Khu Kinh tế, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu: Xử lý dứt điểm tình trạng doanh nghiệp đăng ký thứ tự XK ảo (mượn tư cách pháp nhân), gây khó khăn trong việc sắp xếp, điều tiết phương tiện vận tải chở hàng hóa XNK qua lại cửa khẩu. Chủ tịch UBND tỉnh cũng giao Cục Thuế chủ trì, phối hợp với BQL Khu Kinh tế khảo sát, thống nhất phương án quản lý thu thuế hoạt động dịch vụ XNK hàng hóa đối với các tổ chức, cá nhân tại CKQT Thanh Thủy... Chỉ đạo của người đứng đầu chính quyền tỉnh đang được các cơ quan chức năng triển khai, cùng với giải pháp của BQL Khu Kinh tế về quy trình cấp số thứ tự, hy vọng sẽ giải quyết dứt điểm những bất cập trong hoạt động dịch vụ XK, tạo điều kiện cho doanh nghiệp, tư thương cạnh tranh bình đẳng, cùng phát triển.